Świadectwo pracy jest jednym z najważniejszych – obok umowy o pracę – dokumentów poświadczających zatrudnienie pracownika na podstawie stosunku pracy.
Świadectwo pracy służy uporządkowaniu okresów zatrudnienia do celów przyszłych umów o pracę, ale też udokumentowaniu historii zatrudnienia do celów emerytalnych. Na świadectwie pracy powinny się znaleźć najważniejsze informacje związane ze stosunkiem pracy, takie jak:
– okres trwania zatrudnienia,
– wymiar etatu,
– zajmowane stanowiska,
– wykorzystane urlopy wypoczynkowe, bezpłatne i udzielone w celu opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 14-tu.
Osobną kategorią danych, które powinno zawierać świadectwo pracy są okresy nieskładkowe. Ich katalog zawiera art. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270).
Nie wszystkie okresy składkowe, wymienione w powołanym wyżej artykule znajdą się na świadectwie pracy, ponieważ nie dotyczą one stosunku pracy u danego pracodawcy. Jest tak w przypadku okresów nieskładkowych obejmujących wypłaty z ZUS (np. pobieranie renty, świadczenia przedemerytalnego). Inne dotyczą np. okresów nauki na studiach wyższych przed podjęciem pracy lub wypłaty zasiłku dla bezrobotnych.
Okresy nieskładkowe, które wykazuje się na świadectwie pracy to:
– wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacone na podstawie Kodeksu pracy,
– zasiłek chorobowy lub opiekuńczy,
– świadczenie rehabilitacyjne,
– zasiłki chorobowe, opiekuńcze i świadczenia rehabilitacyjne, pobierane po ustaniu ubezpieczenia;
Na wyjaśnienie zasługuje różnica pomiędzy wynagrodzeniem za czas choroby, a zasiłkiem chorobowym.
Wynagrodzenie za czas choroby, udokumentowanej zwolnieniem lekarskim, wypłacane jest ze środków pracodawcy. Zasiłek chorobowy zaś – ze środków ZUS.
Na przestrzeni lat wynagrodzenie za czas choroby obejmowało pierwsze 35 dni choroby w roku kalendarzowym. Następnie okres ten skrócono do 33 dni. Obecnie pracującym osobom po ukończeniu 50 lat życia skrócono ten okres do 14 dni. Pozostałych nadal obowiązuje 33-dniowy okres choroby w roku, za który wynagrodzenie jest płatne ze środków zakładu pracy. Obecny stan prawny wprowadziła ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. nr 6, poz. 33), która oprócz innych przepisów znowelizowała pod tym kątem ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r – Kodeks Pracy.
Wykazuje się wymienione wyżej okresy nieskładkowe w świadectwie pracy od kiedy weszły w życie przepisy ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1991 r. nr 104, poz. 450). W ustawie tej jest mowa o okresach przypadających przed wejściem w życie ustawy, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w związku z pobieraniem w tym okresie wynagrodzenia lub zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego albo opiekuńczego. Okresy pobierania tych zasiłków traktowano jak okresy składkowe. Dopiero po wejściu w życie ustawy, a dokładnie po 14 listopada 1991 r. zaczęto wykazywać zasiłki chorobowe i opiekuńcze jako nieskładkowe. Wtedy też powstał obowiązek umieszczania ich na świadectwie pracy. Co do zasiłku macierzyńskiego, to był on traktowany dalej, jako okres składkowy – również po 14 listopada 1991 r.
W związku z nowelizacją przepisów emerytalnych i ustaleniem okresów składkowych i nieskładkowych przy obliczaniu emerytur i rent, zasadne jest, aby wykazywać okresy nieskładkowe w świadectwie pracy od kiedy zaczęły one wpływać na wysokość emerytur i rent.
Okresy nieskładkowe powinny być tożsame na dokumentach kadrowych i płacowych, które trafiają do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, celem naliczenia wysokości emerytur i rent. Z jednej strony mamy dokument kadrowy – świadectwo pracy i wymienione na nim okresy nieskładkowe. Z drugiej dokument płacowy – zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku Rp-7, gdzie również wymienia się okresy nieskładkowe. Przy ustalaniu wysokości świadczeń, ZUS porównuje obydwa dokumenty. Jeżeli występują w nich rozbieżności – ZUS wstrzymuje sprawę i kieruje dokumenty do płatnika składek celem wyjaśnienia nieprawidłowości.
Widzimy więc, że wykazywane okresy nieskładkowe w świadectwie pracy od kiedy należy je wypisać datami, w porządku chronologicznym to skomplikowany i żmudny proces. Każdy błąd może skutkować wstrzymaniem rozpatrywania sprawy o przyznanie świadczenia przyszłemu emerytowi lub renciście.
