Polskie prawo daje możliwość pracy w oparciu o różne umowy. Co prawda o klasycznym stosunku pracy można mówić tylko i wyłącznie w przypadku zawarcia przez pracodawcę i pracownika umowy o pracę, jednak można świadczyć swoje usługi również w oparciu o umowę zlecenie czy umowę o dzieło. Warto jednak zdawać sobie sprawę, jakie prawa i obowiązki oraz jakie przywileje wiążą się z zawarciem konkretnej umowy.
Dla przykładu jeżeli pracujemy w oparciu o umowę o pracę możemy dochodzić swoich prac w sądzie pracy. Co innego w przypadku umowy o dzieło. Czasami mogą pojawić się różne wątpliwości na przykład kiedy umowa zlecenie ma znamiona umowy o pracę. Zakłady pracy bardzo chętnie zatrudniały ludzi w oparciu o umowę zlecenie. Takie praktyki były powszechne jeszcze kilka lat temu, a dzisiaj też czasem można je spotkać.
Chodziło o to, aby pozbawić ludzi przywilejów związanych z posiadaniem umowy o pracę. Jakie to przywileje? Na przykład urlop wypoczynkowy. Każda osoba zatrudniona w oparciu o umowę o pracę ma prawo do 20, a w niektórych przypadkach nawet do 26 dni wolnego w ciągu roku. Każdy dzień kiedy pracownik jest na urlopie to oczywiście pewnego rodzaju strata dla pracodawcy. Musi on wypłacić wynagrodzenie urlopowe, które zazwyczaj wynosi tyle samo lub więcej co wynagrodzenie za normalnie przepracowany dzień.
Natomiast w przypadku umowy zlecenie wynagrodzenie może być po prostu godzinowe. Jeżeli ktoś nie pracuje to nie zarabia -prosty rachunek. Jeżeli pracownik wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, a praca ta odbywa się pod jego kierownictwem, a także w czasie i miejscu określonym przez tego pracodawcę, to nie ma innego sposobu rozliczenia niż umowa o pracę. Umowa o pracę posiada również różne warianty – może być zawarta na różne okresy czasu.
Czasami zakład pracy szuka kogoś na zastępstwo na przykład na czas dłuższej choroby jednego z pracowników albo urlopu macierzyńskiego kobiety, która zaszła w ciążę. Najbardziej cieszy pracowników zawarta umowa na czas nieokreślony. W tym przypadku, kiedy pracodawca chce wypowiedzieć taką umowę musi podać powód. Umowy można też zawrzeć na czas określony.
Zazwyczaj na samym początku pracy pracodawca chce sprawdzić kwalifikacje i kompetencje pracownika zawierając z nim umowę na okres próbny. To w tym czasie pracownik powinien szczególnie się starać, aby otrzymać kolejną umowę. Czasami umowa o pracę może rozwiązać się w bardziej przykrych okolicznościach niż wypowiedzenie umowy o pracę czy rozwiązanie jej za porozumieniem stron. Kiedy pracownik umiera stosunek pracy wygasa.
W wielu przypadkach trudności rozstrzygnąć wątpliwości czy dana umowa powinna być umową o pracę czy może być umową zlecenie. Problem budzi na przykład praca studentów. W ich przypadku posiadają oni ubezpieczenie zdrowotne z samego faktu studiowania – jeżeli ich wiek nie wynosi więcej niż 26 lat. Wobec tego pracodawca nie musi odprowadzać składek na ubezpieczenia, o ile zatrudnia ich w oparciu na umowę zlecenie. Jednak umowa zlecenie nie liczy się do stażu pracy.
Pracując na umowę zlecenie nie otrzymamy również świadectwa pracy. Zawsze można jednak poprosić o zaświadczenie albo referencje. Tematy związane z zatrudnieniem zawsze budzą wiele kontrowersji. Jak nie wiadomo o co chodzi to zazwyczaj chodzi o pieniądze. Często umowa-zlecenie służy do tego aby ominąć wyższe koszty. Nie trzeba zapewnić pracownikom urlopów wypoczynkowych. Przed rozpoczęciem pracy w oparciu na umowę zlecenie nie trzeba również wysyłać pracownika na badania lekarskie co przecież także generuje koszty dla pracodawcy.
Umowa zlecenie jest więc bardzo wygodnym sposobem zatrudnienia ludzi. Jeszcze wygodniejszym sposobem jest umowa o dzieło. Tutaj pracodawca w ogóle nie musi odprowadzać żadnych składek ubezpieczeniowych. Musi jedynie pamiętać o zapłacie podatku do urzędu skarbowego. Trzeba jednak pamiętać, że umowa o dzieło może zostać zawarta wyłącznie w bardzo specyficznych sytuacjach.
Nie ma mowy o tym, aby ktoś pracujący na stanowisku biurowym albo na przykład w restauracji w wyznaczonym miejscu i czasie pracował w oparciu o umowę o dzieło. Umowa o dzieło dotyczy jak sama nazwa wskazuje konkretnego dzieła na przykład namalowanie jednego obrazu albo wyrzeźbienia czegoś. Pracodawca nie może konkretnie wskazywać w jakim miejscu i czasie dana osoba ma to wykonać.
Oczywiście można wyznaczyć ramy czasowe danego dzieła. W praktyce zazwyczaj chodzi o termin do kiedy dzieło ma być ukończone i oddane osobie, która zleciła wykonanie danego dzieła. Najważniejsze, aby pracownik był zadowolony z tego w oparciu o jaką umowę wykonuje pracę.
